Kronik ürtiker Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Süreci

Kronik ürtüker sorunun çoğu zaman nedeni bilinmez. Bu türün tedavisinde uzman hekimler öncelikli olarak belirtileri hafifletmek adına önlem almak için plan yapar.

Kronik Ürtiker

Ürtiker karakterize bir cilt rahatsızlığıdır. Birkaç çeşit ürtiker var. Ürtiker adı ortak Avrupa ısırgan otu Urtica dioica türetilmiştir. Ciltte kabarıklık genellikle çevrili yüzeysel deri renginde veya soluk cilt şişme olduğu sorun 24 saat için birkaç dakika bir şey sürer (kızarıklık). Genellikle çok kaşıntılı, yanma hissi olabilir. Kronik ürtiker ise 6 haftadan uzun süredir mevcut olan günlük, epizodik iyileşme veya anjioödem ile meydana gelir. Kronik ürtiker spontan veya indüklenebilir olabilir. Her iki tip de birlikte bulunabilir. Kronik  ürtiker, popülasyonun % 0,5 ile 2’sini etkiler ve üçte ikisi kadındır.  Kronik ürtikerin aktivitesi UAS7 skorlama sistemi kullanılarak değerlendirilebilir. Günlük kaşıntı skorları 7 gün boyunca eklenir; Maksimum skor 42’dir.

Skor 0

• 24 saat boyunca herhangi bir işlem yapılmaz.
• Kaşıntı yoktur.

Skor 1

• < 20 saat 24 saat geçer.
• Hafif kaşıntı

Skor 2

• 24 saat boyunca 20 ile 50 kişide
• Orta kaşıntı

Skor 3

• > 24 saat boyunca
• Yoğun kaşıntı

Ürtikerlerin duygusal etkileri ve yaşam kalitesi üzerindeki etkisi de değerlendirilmelidir.

 Belirtileri

Kronik spontan ürtiker sahibi olan hastalarda sistemik semptomlarla ilişkili durumlar meydana gelir. Bunlar şunları içerir:

• Baş ağrısı ve yorgunluk
• Eklem ağrısı veya şişlik
• Hırıltı, kızarma ve çarpıntı
• Gastrointestinal semptomlar

Nedenleri

Kronik ürtiker sebepleri dâhilinde sorun, doku mast hücrelerinden ve dolaşımdaki bazofillerden kimyasal aracıların salınmasından kaynaklı ortaya çıkar. Bu kimyasal aracılar histamin, trombosit aktive edici faktör ve sitokinleri içermektedir.  Aracılar duyusal sinirleri harekete geçirir. Kan damarlarının genişlemesine ve sıvının çevre dokulara sızmasına neden olur.  Kronik ürtiker çoğunlukla idiyopatiktir (nedeni bilinmez ). Otoimmün bir nedenden kaynaklı olabilir. Sorunun meydana çıkmasına neden olan etkenler arasında;

• Kronik altta yatan enfeksiyon, Helicobacter pylori, bağırsak parazitleri
• Kronik otoimmün hastalıklar, örneğin; sistemik lupus eritematozus, tiroid hastalığı, çölyak hastalığı, vitiligo
• Lenfoma

Bu sorunun şiddetlenmesine neden olan faktörler arasında;

• Sıcaklık
• Viral enfeksiyon
• Sıkı kıyafetler
• İlaçlar, aspirin, nonsteroidal anti- inflamatuar ilaçlar
• Gıdalar, salisilatlar, benzoat koruyucu maddeler ve diğer gıda katkı maddeleri

Teşhisi ve Tedavisi

Uzman hekimler teşhis için öncelikli olarak semptomları inceler ve aile öyküsüne dikkat eder.  Nedeni değerlendirmek için kapsamlı bir fizik muayene yapılır. Teşhis için kan sayımı ve C-reaktif protein (CBC, CRP) dışında rutin tanısal testler yoktur ama altta yatan bir bozukluktan şüphelenilmesi durumunda araştırmalar yapılabilir. Yetişkinlerde ve çocuklarda kronik ürtiker tedavisi için aşağıdaki listeden seçilen bir oral ikinci nesil antihistaminik  ilaçların kullanımı yapılır. Standart doz etkili değilse doz dört kat arttırılabilir.

Terfenadin, astemizol, ketokonazol veya eritromisin ile kombinasyon halinde kardiyotoksik oldukları için kullanılmamalıdır. Her ne kadar sistemik tedavi sırasında önlenir. Hamilelik ve emzirme, ikinci nesil antihistaminikler doğum kusurlarına neden olmadığı için uzman kontrolünde kullanılabilir. Tedavi gerekirse, loratidin ve setirizin tercih edilir. Prometazin veya klorfeniramin gibi geleneksel birinci kuşak antihistaminikler artık kronik ürtiker için önerilmemektedir. Çünkü bunlar;

• Kısa ömürlüler.
• Sedatif ve antikolinerjik yan etkileri vardır.
• Uykuyu, öğrenmeyi ve performansı bozar.
• Anne tarafından alındığında emziren bebeklerde uyuşukluğa neden olurlar.
• Alkol ve diğer ilaçlarla etkileşirler.

Tetikleyicilerden Kaçınma

Antihistaminiklere ek olarak ürtikerin tetiklenmesine neden olan etkenlerden kaçınmak gerekir. Örneğin:

• H pylori gibi tanımlanmış kronik enfeksiyonları tedavi edilmelidir.
• Aspirin, opiatlar ve nonsteroidal antienflamatuar ilaçlardan kaçınılmalıdır.
• Ürtikerin klinik açıdan önemi varsa, pozitif spesifik IgE / cilt prick testleri ile onaylanmış bilinen alerjilerden kaçınmak gerekir.
• Etkilenen bölgeyi bir fan, soğuk kompres, buz paketi veya yatıştırıcı nemlendirici losyon ile soğutmak gerekir.

Kronikleşmiş durum için fiziksel tetikleyiciler en aza indirilmelidir. Bunlar en aza indirilse bile belirtiler çoğu zaman hastalarda devam eder. Fiziksel tetikleyicilerden kaçınmak için;

• Semptomatik dermografi kapsamında sürtünme azaltılmalıdır. Örneğin; sıkı kıyafetler giymekten kaçınmak önemlidir.
• Soğuk ve rüzgârlı olan durumlar dikkatlice giyinilmelidir.
• Özellikle soğuk suda yüzme eyleminde bulunmaktan uzak durulur.
• Güneşli ve sıcak havalarda geniş spektrumlu güneş koruyucu kullanılmalıdır.

Bazı kişilerde fototerapi uygulaması ile sorun ile baş edilir. B uygulamanın yapılıp yapılmayacağı konusunda uzman karar verir. Tedavisi konusunda bitkisel desteklerde kullanılabilir. Bunlar kesinlikle kesin çözüm sunmaz. Belirtileri hafifletilmek adına hastaya yardımcı olur. Kısa sürede başarılı bir tedavi süreci için mutlaka uzman hekim ile sık sık görüşülmelidir.