Sedef Hastalığı İçin Işın Tedavisi Kullanımı Nasıl Yapılır?

Sedef hastalığında ışın tedavisi kullanımı konusunda öncelikli olarak uzman hastalığın türünün belirlemesini yapar. Işın tedavileri içinden neyin kullanılacağı konusunda yine uzman belirleme yapar.

Sedef Hastalığı Işın Tedavisi

Teşhisi

Sedef hastalığından ışın tedavisi yapılabilmesi için öncelikli olarak hastalığın türünün teşhis edilmesi gerekir. Bir uzman hekim çoğu zaman cilt üzerinde bulunan görüntülerden tanı koyabilir. Nadir şekilde biyopsi adı verilen cilt numunesi alımı yapabilirler. Muayene için numune mikroskop altında laboratuara gönderilmektedir. Bu sayede sedefin türü belirlenir ve tedavi için gerekli sürece başlanır. Tedavilerde uzman ışık tedavisi yani fototerapi uygulaması kullanabilir.

Işın Tedavileri- Fototerapi ve Çeşitleri

Hastalığın ışın tedavisi kapsamında doğal ya da yapay ultraviyole ışını kullanımı yapılır. Fototerapinin kolay ve basit yolu, cildin kontrollü şekilde ve belli düzeylerde doğal güneş ışıklarına maruz kalması anlamına gelir. Işın tedavisi uygulamalarında diğer tedavi uygulamalar tek başına ya da diğer ilaçlar ile birleştirilerel suni şekilde  ultraviyole A ya da ultraviyole B  ışınlarının kullanılmasını içermektedir.

Güneş Işığı

Sedef hastalığı çeşitleri ışın tedavisi içinde güneş ışıklarında veya yapay ışınlarda var olan ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalma durumu sorunlu cilt hücrelerinin büyümelerini yavaşlatır. Ayrıca iltihaplanmaların azalmasını sağlar. Günlük alınacak güneş ışınlarının az seviyede alınması sedef hastalığının iyileştirilmesi konusunda destek sağlamaktadır. Yoğun şekilde güneşe maruz kalmak ise semptomların kötüleşmesini sağlayacaktır. Yani aşırı güneş insan cildinde yan etkilerin ortaya çıkmasına neden olur. Yan etkileri içinde cilt hasarı ilk ortaya çıkan durumdur. Bir güneş ışığı rejimi başlatmadan önce, sedef hastalığının tedavisinde doğal güneş ışığının en güvenli yolu konusunda uzman hekimden detay alınmalıdır.

UVB Fototerapi

Bu tedavi şeklinde yapay ışın kaynağı olarak uygulanan UVB ışınının kontrollü dozları kullanılır. Hafif veya orta düzeyde sedef hastalığı semptomlarını artırabilme riski bulunur. Geniş bant şeklinde UVB olarak da adlandırılan UVB fototerapi uygulamasında tek lekeleri, yaygın sedef hastalığı ve topikal tedavilere karşı dirençli olan sorunları tedavi etmek mümkün hale gelmektedir. Yan etkileri az süreli şeklinde meydana gelebilir. Bu yan etkiler arasında; kaşınma, kızarmalar ve cildinkuruması durumu bulunur. Uzman doktorun verdiği nemlendiricileri kullanmak oluşan yan etkilerin azalması açısından yardımcı olabilir.

Narin Bantlı UVB Fototerapi

Sedefin başlangıç döneminde dar bantlı olan UVB fototerapi, geniş bant UVB tedavisi uygulamasında daha etkili olur.  Genelde ciltte iyileşme meydana gelinceye kadar bir hafta içinde 2  ile 3 defa uygulanır. Uygulamalardan sonra yapılacak olan kişisel bakımlar sadece haftalık şekilde uygulanmaktadır. Bunun yanı sıra dar bantlı olan UVB fototerapisi yanlış şekilde kullanıldığı zaman şiddetli veya uzun zaman kullanıldığında yanıkları meydana getirebilir.

Goeckerman Terapisi

Uzmanlar Goeckerman tedavisi olarak adlandırılan UVB ile kömür katranı tedavisinin birleştirilerek kullanılmasıdır. İki terapi beraber kullanıldığı zaman tek başına olduğundan daha etkilidir.

Psoralen Artı Ultraviyole A

Bu tarz kemoterapi uygulamasında UVA ışınlarına maruz bırakılmadan daha öncesinde ışık hassaslaştırıcı bir ilaç uzman hekim tarafından verilir. UVA ışığı UVB ışınlarından dahada derin bölgelere nüfuz eder ve psoralen cildi UVA maruziyetine duyarlı yapmaktadır. Bu tedavi şekli sürekli olarak cildi iyileştirme gösterir. şiddetli şekilde meydaan gelen vakalarda sık şekilde kullanılır.  Kısa süreli ortaya çıkan yan etkileri; bulantı, baş ağrısı, yanma ve kaşıntıyı yer alır. Uzun zaman devam yan etkileri; kurumuş ve kırışmış cilt, çil, artmış güneş hassasiyetleri ve ciltte kanser riski fazlasıyla artar.

Atomsal Lazer

Şiddeti hafif düzeyde ve orta düzeyde olan hastalıklar için kullanılan ışın terapisi uygulamalarıdır. Sorunlu cilt bölgesine uygulama yapılır. Bu işlemlerde sağlık açısından sorun olmayan cilde zarar verilmez. UVB ışınlarının kontrollü bir ışını, ölçekleme ve iltihapları kontrol altına için sedefin plaklarına yönlendirilir. Excimer lazer tedavisi, geleneksel fototerapiden daha az düzeyde seans gerektirmektedir. Çünkü daha çok ve güçlü UVB ışığı kullanımı yapılır. Yan etkileri;  kızarıklık ve kabarcıklaşma şeklindedir.

Sedef Türleri

• Plak tipi hastalık; bu tür insanlar arasında yaygın şekilde gözlemlenir. İltihaplı, kabarık, kırmızı ve pullu lezyonları bulunur. Kafa, diz, dirsek ve bel bölgesinde gözlemlenir.
• Guttat; genç yetişkin kişilerde ve çocuklarda sık şekilde oluşur. Bacak, kol ve göğüs bölgesinde küçük kırmızı lekeler ile meydana gelir.
• Püstüler; yetişkinlerde gözlemlenen bu sorunda kızarık deri çevresinde beyaz ve iç kısmı iltihaplı olmayan sıvı dolu balonlar vardır. Balonlar ayaklar ve eller gibi organlarda toplanır. İnsan vücudunun hemen hemen her tarafını kaplar.
• Eritrodermik; sedef hastalığı insan vücudunun yüzey kısmının neredeyse çoğunu kaplar. İltihaplı bir hastalık türüdür. Dönemsel şekilde, kaşıntılı, yaygın, döküntülü ve kızarık bir şekilde ortaya çıkar. Hastalığın lekeleri üzerinde pullanmalarda oluşabilir.

Hastalığın hangi türü ile karşı karşıya kalınırsa kalınsın tedavi şekli uzman doktor tarafından belirlenmelidir.

Kaynaklar

• https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/skin-hair-and-nails/psoriasis
  
• https://www.healthdirect.gov.au/psoriasishttps://www.medicinenet.com/psoriasis/article.htm
  
• https://www.medicinenet.com/psoriasis/article.htm
  
• https://www.dermnetnz.org/topics/treatment-of-psoriasis/
  
• https://my.clevelandclinic.org/health/articles/psoriasis-an-overview/psoriasis-treatment