Kolinerjik Ürtiker Belirtileri ve Tedavileri
Kolinerjik ürtüker terlemeden kaynaklı olarak meydana gelen fiziksel bir cilt sorunu olarak ortaya çıkar. Tedavisi tamamen semptomlarının ortadan kaldırılması ile alakalıdır.
Kolinerjik Ürtiker
Bu ürtiker türü terlemenin neden olduğu yaygın bir fiziksel ürtikerdir. Bazen döküntü olarak parlak kırmızı işaret fişekleri ile çevrili çok küçük 1 ile 4mm şeklinde kovanlar gözlemlenir.
- Kolinerjik ürtiker hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyebilir ama 15 ile 35 yaş arası gençlerde ve genç erişkinlerde daha sık görülür.
- Büyük çocuklarda, gençlerde ve genç erişkinlerde % 10 ile 20 arasında bir yaygınlık oranına sahip olduğundan yaygın bir cilt rahatsızlığıdır.
- Hem erkekler hem de kadınlar etkilenir.
Nedenleri
Kolinerjik ürtiker nedenleri kapsamında ana risk faktörü, vücut sıcaklığının yükselmesi ile sonuçlanan herhangi bir durumun varlığıdır. Aşağıdakileri içeren belirli tetikleyicilerden meydana gelebilmektedir;
- Fiziksel egzersizler ve aşırı terlemeye neden olan egzersizler
- Sıcak banyo, duşlar, saunalar
- Atletik spor aktiviteleri
- Mutfaktan kaynaklı meydana gelen sıcak ortamlar, ısı üreten endüstriyel ekipmanların yakınında çalışma, sıcak güneşli günlerde açık havada çalışma
- Çok kalın ceketler veya kışlık kıyafetlerin kullanımı
- Heyecan, korku ve endişeyi içeren duygusal ya da psikolojik stres
Belirtileri
Kolinerjik ürtiker birkaç dakika ile 20 dakika arasında terlemede ortaya çıkan belirtileri ve semptomları bulunur. Bunlar;
- Ciltte yanma hissi ve kaşıntı
- Kızarıklık ( pembemsi renk değişikliği) ve şiddetli kaşıntıya bağlı cilt döküntüler
- Ağrı, dokunma esnasında ağrı
- Belirtileri boyun, omuz ve üst gövde ile başlayan ter bölgelerinde gözlemlenir. Durum ciddi olduğu zaman tüm vücut etkilenebilir.
- Etkilenen bölgeyi çevreleyen cilt normal ten rengi olabilir veya kırmızı görünebilir.
- Sorunun boyutu ve şekli değişkenlik gösterebilir ama genelde sadece kısa bir süre için geçerlidir
- Uyaran durduğu zaman ve vücut normal sıcaklığa döndüğü zaman semptomların azaldığı görülür.
- Etkilenen bölgelere basınç uygulandığı zaman soluk veya beyaz renkte olurlar.
- Kazıma, kaşıma ve çizme semptomların kötüleşmesine ve ikincil enfeksiyonlar gibi cilt komplikasyonlarına yol açabilir.
- Anjioedema, mukus zarlarındaki sıvı birikiminden veya derinin derinliklerinden kaynaklanan şişlik oluşabilir.
- Bazen bulantı ve kusma, mide ağısı ve ishal tarzında belirtilerle de kendini gösterebilir.
Tedavisi
Tedavisi kolinerjik ürtikerin belirtilerinin ve semptomlarının şiddetine bağlıdır. Şiddetli şekilde meydana gelen kişilerde bir alerji uzmanına yönlendirme yapılabilir. Tedavisi için alınacak olan önlemler;
- Nemli havlular, soğuk su spreyleri, hava soğutmalı atmosferler kullanarak cildin soğutulması işlemi, bunlar vücut sıcaklığını normal seviyelere getirilmesini sağlar.
- Koşulları yatıştırmak adına nemlendirici kremler içeren topikal steroid tedavisi
- Uzman tarafından gerekli görülürse sistemik steroidler
- Anti-histamin tedavisi
- Mast hücre stabilizatörlerinin kullanımı, anti-kolinerjik ilaçlar ( bunlar bazı kişilerde yan etkilere meydana getirebilir )
- Şiddetli şekilde gelişen semptomlar için immünosupresyon tedavisi, bağışıklık modülatörleri veya bağışıklığı düzenleyen ilaçların düzenli şekilde kullanılması
- Durumu anlama konusunda hasta kişinin eğitilmesi
- Bazı hastalara kendiliğinden uygulanmakta olan epinefrin enjeksiyonları, anafilaktik şok veya endike olduğu zaman uzman tarafından tavsiye edilebilir.
- Şiddetli ve kronik durumlar için stres yönetiminin en doğru şekilde sağlanması
Önleme
Kolinerjik ürtiker önlenmesinde soruna neden olan tetikleyiciler fark edildiğinde ve önüne geçildiğinde ileride meydana gelecek alevlenmelerden de kaçınmak için adım atılmış olunur.
- Hafif düzeyde egzersiz yapmak veya kontrollü bir biçimde herhangi bir fiziksel aktivite gerçekleştirmek alevlenmeleri, şiddetli semptomları potansiyel şekilde kontrol altına alabilir.
- Sıcak ortamlar, sıcak banyolar ve duş alımları konusunda ılık su ile bu uygulamaları yapmak tetikleyici önlemeyi sağlar.
Komplikasyonlar
Kolinerjik ürtikerde aşağıdaki komplikasyonları görülebilmektedir.
- Yoğun çizilme ciltte yara izi ile sonuçlanan durumlar
- Kaşıntı cildin ülserasyonuna yol açabilir. Üstelik bakteriyel veya fungal cilt enfeksiyonlarına sebep olan sorunlar ile karşı karşıya kalmak mümkündür.
- Şiddetli vakalar uyku ile alakalı bozulmalar meydana gelebilir.
- Isıya karşı vücut hoşgörüsüz hale gelir.
- Strese yol açan endişeler meydana gelir.
- Şiddetli solunum güçlüğü ve kardiyovasküler şok nadirde olsa meydana çıkabilir.
- Spor profesyonel olan sporcuların performansı ciddi düzeyde etkileyebilmektedir.
- Sık şekilde ürtiker atakları yaşam kalitesini etkiler. Bundan kaynaklı olarak şiddetli strese meydana gelir. Şiddetli düzeyde meydana gelen stres hasta kişinin durumun daha da kötüleşmesi için bir tetikleyici olur.
- Anjiyo ödem sebebinden kaynaklı larenksin tutulumu yaşamı tehdit edici ve tıbbi bir acil yardım alınması gereken bir durum olabilir. Larenks durumu söz konusu ise, laringeal ödem sebebinden kaynaklı ani solunum güçlüğü meydana gelebilir. Bundan dolayı anjiyo ödem yaşayan kişiler en kısa sürede uzman hekime başvurmalıdır.