Strese Bağlı Ürtiker Oluşumu ve Tedavi Yöntemleri
Ürtiker; halk arasında kurdeşen olarak anılan, deride kızarıklık, yangı hissi ve güneş yanığı benzeri kabarcıklar oluşmasına neden olan ve bazı hastalarda stres ile birlikte tetiklenen bir cilt hastalığıdır.
Strese Bağlı Ürtiker Nedenleri
Strese bağlı ürtiker, vücudun histamin seviyesi ile ilgilidir. Histamin seviyesinde artmaya neden olabilecek her türlü unsur strese bağlı ürtikeri tetikler.
Burada kast edilen stres; sadece endişe, panik, üzüntü gibi duygu durum hallerini değil aynı zamanda bağışıklık sistemini etkileyen olayları içeren bir strestir.
Örneğin; yüksek tansiyon hastalarının kullandığı bazı ilaçlar, katkı maddesi içeren gıdalar, aşırı sıcak ya da aşırı soğuk hava, ağır egzersizler, viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar gibi vücut direncini etkileyen her türlü unsur stres olarak kabul edilebilir.
Strese bağlı ürtiker nasıl oluşur?
Vücudumuz günlük çalışma sistemi içinde bazı salgılar üretir. Histamin, bu salgıların arttırılmasında görev alan bir proteindir. Histaminin aşırı çalışması, bronş yollarına daralma, cilt yüzeyinde kaşıntı ve kızarıklık, doku lezyonları, ağrı hissi gibi rahatsızlıklara neden olur. Stres, bağışıklık sistemini kitleyerek histaminin aşırı çalışmasına neden olan faktörlerden biridir ve strese bağlı ürtikerin oluşmasına neden olur.
Lupus ve alopesi gibi otoimmün hastalıklar, tiroid bezlerinde aşırı çalışma, polen alerjisi, idrar yolu enfeksiyonları, soğuk algınlığı, bağırsak parazitleri, ısırgan türü bitkiler, böcek ısırıkları, kimyasal maddeler ile çalışmayı gerektiren işler ve bağışıklık sisteminde değişikliğe neden olan birçok unsur hastalığın gelişmesi ve yayılmasında etkilidir. Kişinin kendi bağışıklık sistemindeki bozulmalardan kaynaklandığı için bulaşıcı değildir. Bağışıklık sistemi normale döndüğünde kendiliğinden ortadan kalkabilir.
Belirtileri
Stres ürtikerinin ilk belirtisi cilt yüzeyinde kızarıklık oluşması ve kaşıntı görülmesidir. Bazen kızaran yüzey uzun süre güneşte kalmış gibi su toplayabilir.
Hastalıkla ilgili acil servislere başvuran kişiler şikayetlerini ”vücuduma dikenler batıyor gibi hissediyorum” tarzı ifadelerle anlatmaktadırlar.
Semptomun şiddeti kişiden kişiye değişebilmektedir. Örneğin, bazı hastalarda çok küçük bir alanda görülen belirtiler bazı hastalarda geniş vücut yüzeylerini kaplayabilmektedir.
Cildin daha hassas yapıda olduğu yüz, dirsekler, el bilekleri, boyun ve göğüs bölgesi gibi alanlarda daha yaygın olarak görülebilir. Yumurta, süt, çilek, fıstık, buğday ürünleri, kabuklu deniz hayvanları gibi gıda alerjilerinde kızarıklık ve kaşıntıyla birlikte nefes darlığı, solunum yetmezliği, yutkunma güçlüğü gibi ikincil belirtiler görülebilir. Bu belirtiler anaflaktik şok olarak adlandırılan ve ölümle sonuçlanabilecek durumlara yol açtığından belirtiler ortaya çıkar çıkmaz en yakın sağlık kuruluşuna gidilmeli ya da 112 aranarak acil yardım istenmelidir.
Tedavi Yöntemleri
Strese bağlı ürtiker tedavisi antihistaminik ilaç kullanımını gerektirmektedir. Belirtilerin akut ya da kronik yapılı olup olmadığına bağlı olarak tedavi yöntemleri değişebilmektedir. Örneğin, böcek sokması gibi akut durumlarda bir hafta boyunca antihistamin içeren kremlerin kullanılması yeterliyken immün sistem bozukluğu olan hastalarda kortikosteroidler, bağışıklık sistemini güçlendiren vitamin takviyeleri ve diyetler önerilebilir.
Hastalığın tedavisi kronik durumlarda uzun bir süreci kapsayabilir. Sadece alevlenmelerin olduğu dönemi kapsayabilir ya da birkaç haftalık kısa bir süreç boyunca devam edebilir. Burada tedavi sürecini etkileyen en önemli faktör yapılacak testler sonucu altta yatan nedenin bulunmasıdır.
Yüksek tansiyon ve kalp hastalarında kullanılan bazı ilaçlar tetikleyici olduğundan sadece ilacın değiştirilmesi bile hastalığın tedavisi için yeterlidir.
Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar ile tetiklenen ürtiker stres atakları enfeksiyonun tedavi edilmesi ile kendiliğinden geçer. Bu süreçte bazı antibiyotik ilaçlar kızarıklık ve yangı hissini azaltmak için reçeteli olarak kullanılabilir.
Bağışıklık sistemini etkileyen hastalıkların yanı sıra günlük strese bağlı olarak gelişen ürtiker derin nefes egzersizleri, açık alanda yürümek, yoga benzeri meditasyon içeren spor dalları ile ilgilenmek ve endişe yaratan durumlardan uzak durmaya çalışmak strese bağlı ürtikerin azaltılmasına yardımcı olur.
Papatya çayı gibi dinlendirici çaylar vücudun rahatlamasını sağlayabilir. Anksiyete gibi rahatsızlıkların varlığında doktorunuz kaygı durum bozukluğunu dengeleyecek ilaçlar reçete edecektir. Uzun süre güneş altında kalmamak, uzman bir hekimle hazırlanacak sağlıklı bir diyet, düzenli uygulanacak rahatlatıcı egzersizler kronik hastalar için önemli unsurlardır.
Strese bağlı ürtiker uzman hekim tarafından yapılacak testler ile kontrol edilmeli ve histamin salgısını arttıran başka bir hastalığın olup olmadığı incelenmelidir.