El ve Ayaklarda Kaşıntı ve Kızarıklık Görülme Nedenleri ve Tedavi Yolları
El ve ayaklarda görülen kızarıklık ve kaşıntı bakteriyel enfeksiyonlardan alerjiye kadar birçok hastalığın habercisi olabilir. Kızarıklık ve kaşıntının türü ise hastalığın teşhisini kolaylaştırmaya yardımcı olur.
El ve Ayaklarda Kızarıklık ve Kaşıntı Nedenleri
El ve ayaklarda görülen kızarıklık ve kaşıntı hissi çoğu zaman rahatsız edici olmaktadır. Özellikle kış aylarında soğuk havanın etkisi ile kuruyan ciltlerde yaygın olarak görülen bu şikayetler diyabet gibi ciddi hastalıkların da habercisi olabilir. Bu açıdan kızarıklık ve kaşıntının türünü anlamak ve ne zaman ortaya çıktığını takip etmek doğru teşhis ve tedavi için önemlidir.
El ve ayaklarda kızarıklık ve kaşıntı şikayetine neden olan hastalıklar ve belirtileri şöyledir;
Alerji; Vücuttaki histamin seviyesini arttıran çevresel faktörler ile temas sonucu ortaya çıkar. Farklı türleri bulunmaktadır. Alerjinin türüne göre belirtiler değişebilir. Özellikle sabun türü kimyasal maddeler el ve ayaklardaki alerjiyi arttırmaktadır. Bazı kişilerde ise mevsim geçişleri sırasında şiddetlenir.
Anksiyete; Bir tür duygu durum bozukluğu olan anksiyete panik hali, korkma ve stres durumlarında el ve ayaklarda kızarıklık ve kaşıntıya neden olabilir. Diğer yaygın belirtilerinden biri de avuç içlerinde terleme görülmesidir.
Diyabet; Kan şekerinde yükselmeye bağlı olarak gelişen bir hastalıktır. Genetik faktörlerin yanı sıra düzensiz ve kötü beslenme şartları ilerleyen yaşlarda diyabete neden olabilir. Genel belirtileri arasında cilt renginde değişiklikler, uyuşma, geceleri daha sık idrara çıkma, genel yorgunluk hali ve sık acıkma yer alır.
Egzama; Dermatit olarak da bilinen bu hastalık ciltte bölgesel yamalar şeklinde kaşıntı ve döküntüye yol açar. Farklı türleri mevcut olsa da dishidrotik dermatit türü sadece el ve ayak tabanlarını tutar.
Eritromelalgi; El ve ayak eklemlerine yakın bölgelerde kan damarlarının hormonal nedenler ile aniden sıkışıp gevşemesi hastalığıdır. Genetik faktörlerden kaynaklanmaktadır. Belirtileri arasında el ve ayak parmaklarında görülen ani kızarıklık, dönemsel alevlenme, geceleri artan kaşıntı hissi, cilt yüzeyinde koyu kırmızı lekelenmeler yer alır.
Palmoplantar hiperhidrozis; Bir tür deri iltihabı olan palmoplantar hiperhidrozis özellikle sıcak hava ile tetiklenir. Diğer belirtileri arasında ise avuç içi ve ayak tabanlarında görülen yoğun terleme şikayeti yer alır.
Sedef; Deri hücrelerinin hızlı büyümesi sonucu cilt yüzeyinde kızarıklık ve kaşıntıya neden olan bir cilt hastalığıdır. Birkaç farklı türü bulunan sedef hastalığında özellikle ayak tabanlarının kaşınması yaygın şikayetler arasında yer alır. Diğer belirtileri arasında kırmızı deri yamaları, yamalar boyunca gelişen şişkinlik, gümüş renkli döküntüleri ve ağrılı eklemler yer alır.
Yüksek kolesterol; Hayvansal ve işlenmiş gıdaların sürekli tüketimi sonucu kanda birikmesi LDL adı verilen ve mumsu yağların birikmesi ile ortaya çıkar. Diğer belirtileri arasında kalp ritim hızında bozulma, el ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, halsizlik, göz etrafında sarı leke oluşumu yer alır.
El ve ayaklarda kızarıklık ve kaşıntıya neden olan hastalıklar sıklıkla kimyasal maddeler ile çalışmayı gerektiren mesleki çalışma şartları, uzun süreler boyunca güneşe maruz kalma, vitamin ve mineraller yönünden fakir beslenme, mantar türü paraziter enfeksiyonlara maruz kalma gibi çevresel koşullar ile genetik faktörler nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Kuru cilt yapısı, yaşlanma, stres gibi nedenler de el ve ayaklarda görülen kızarıklık şikayetini arttırmaktadır.
Şikayetlerin ne zaman ortaya çıktığı kişi tarafından takip edilmeli ve uzman hekim tarafından gerekli tahlil ve muayeneler yaptırılmalıdır.
Tedavi Yöntemleri
Her hastalık altta yatan nedenler ve kişinin içinde bulunduğu çevresel şartlar göz önüne alınarak tedavi edilir.
Şikayetleri azaltmak için;
- Düzenli olarak nemlendirici krem ve losyonlar kullanın.
- Sistemik bir hastalığınız olup olmadığını öğrenmek için gerekli tahlilleri yaptırın.
- El ve ayak tırnaklarınızı çok uzatmamaya özen gösterin.
- Mantar ve diğer enfeksiyonlardan korunmak için ayaklarınızı düzenli olarak havalandırın.
Alerjik hastalıklarda anti-histaminikler, sedef ve egzama da nemlendirici krem ve gerekli görülürse kortizon türevleri reçete edilebilir. Diyabet ve yüksek kolesterol gibi hastalıklarda sağlıklı bir diyet tedavi sürecinde önemli bir yer tutar. Anksiyete, eritromelalgi ve palmoplantar hiperhidrozis gibi hastalıklarda özel tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Ayrıca kızarıklık ve kaşıntının çok arttığı durumlarda soğuk su ile el ve ayaklara soğuk kompres yapmak şikayetlerin azalmasına yardımcı olur.
Kaynaklar
- https://www.mdedge.com/ccjm/article/95741/pain/painful-red-hands-and-feet
- https://uhs.nd.edu/assets/165758/allergies_hives_rashes_handout_509k.pdf
- http://www.crohnscolitisfoundation.org/assets/pdfs/skin.pdf
- http://www.nes.scot.nhs.uk/media/705715/dermatology_guide__amended_may_2012_.pdf
- http://sakur.uludag.edu.tr/dosya/FR-HYE-04-419-04.pdf
- http://www.gebam.hacettepe.edu.tr/oneri/DERI_SORUNLARI.pdf