Su Çiceği Aşısı Neden Yapılır ve Yan Etkileri Nelerdir?
Su çiceği aşısı bebeklik dönemlerinde yapılmaya başlanan bir aşıdır. Akut ve bulaşıcı şekilde gelişen virüsün ortadan kaldırılması adına yapılan bu aşı sağlık bireyleri gözetiminde uygulanır.
Su Çiçeği ve Aşısı
Su çiçeği olarak da adlandırılan varisella, akut ve oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Varisella zoster virüsü (VZV) birincil enfeksiyondan kaynaklanır. Varisella dünya çapında meydana gelen bir sorundur ve bir aşılama programının yokluğunda neredeyse her insanı yetişkinlik dönemine göre etkiler. Hastalığın epidemiyolojisi ılıman ve tropik iklimler arasında farklılık gösterir. Farklılıkların nedenleri yeterince anlaşılmamıştır ve VZV’nin (ısıya duyarlı olduğu bilinen) iklim, nüfus yoğunluğu ve maruz kalma riskinin özellikleri ile ilişkili olabilir. Su çiçeği hastalığından kurtulmak için aşısının yapılması çok önemlidir. Aksi takdirde çevre bulaşmasının önüne geçilmez. Aşı özellikle aşağıda verilen detaylar dâhilinde yapılır.
- Çocuklara su çiçeği için 2 aşı yapmalıdır: ilk 12 ile 15 aylıkken ve ikinci bir “güçlendirici” atışı da 4 ile 6 yaşlarında (okula başlamadan önce) yapılır. Bazı illerde / bölgelerde, ikinci doz 18 aylık olarak verilebilmektedir.
- Bir yaşından önce su çiçeği geçiren çocuklarda bağışık kalmayabilir ve aşıyı yukarıda belirtilen zamanlarda yapılması gerekir.
- 1 yaşından sonra su çiçeği geçirmiş olan kişilerde aşı yapılmasına gerek olmayabilir ama eğer aşı yapılırsa bu aşı onlara zarar vermez.
- Su çiçeği veya aşısı olmayan 50 yaşına kadar olan gençler ile yetişkinler en az 6 hafta arayla 2 kez aşılanmalıdır.
- Su çiçeği veya aşısı olmayan hamileliği planlayan kadınlarda ise gebe kalmadan en az 4 hafta önce 2 kez yapılması gerekir.
Aşı Güvenliği
Yapılacak olan aşılar oldukça güvenlidir.
- Enjeksiyondan sonra iğnenin kol veya bacağa battığı bölgede kızarıklık, şişlik, kaşıntı veya ağrı meydana gelebilir. Bu durum tehlikeli değildir ve sadece bir iki gün içinde sorun ortadan kaybolur.
- Bazı insanlarda aşılamadan 5 ile saat sonra ateş meydana gelebilir.
- Bazı kişilerde aşının yapılmasından 1 ya da 2 hafta sonra, su çiçeğine benzeri döküntü çok hafif bir durumda oluşabilmektedir.
Kimlere Yapılır?
- Bebeklerde 1 yaşından küçüklere uygulanır.
- Zayıf bağışıklık sistemi olan veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanan kişilere uygulanır.
- Hamile kadınlara, ama aşıyı hamile olduğunu bilmeden alan kişilerde genelde bebeğe zarar meydana getirmez. Zararlar konusunda oluşabilecek tüm durumlar uzman doktor tarafından detaylı şekilde incelenir. Hamilelerde her daim uzman doktor gözetimde yapılmalıdır ve ne zaman yapılacağı konusunda uzman karar verir.
- Bir önceki dozda ( yüz bölgesinin, dudakların şişmesi, solunum zorluğu veya kan basıncının düşmesi ) ciddi bir alerjik reaksiyonu olan kişilere, bir uzman tarafından görülmedikçe ve ciddiyetini kontrol edebilecek özel bir kliniğe aşılanmadıkça tekrar almamalıdırlar. Reaksiyonlar ciddi boyutlara ulaşabileceğinden dolayı her daim uzman kararı önemlidir.
Aşı hakkında her daim uzmandan bilgi alınır. Su çiçeğinin aşısı kendi başına yapılabileceği gibi kızamık, kabakulak ve kızamıkçık ile beraber kombine şekilde de yapılabilir. Kombine yapılan aşı özellikle sağlık ocakları tarafından takip edilen bebeklere ve çocuklara yapılmaktadır. Ne zaman yapılacağı ile alakalı olarak sağlık ocakları anne ve babalara aşı kartı ile beraber detaylı şekilde bilgi verir. Yapılan kombine aşılara rağmen hastalık ile karşı karşıya kalan kişiler hastanelerde uzman doktor muayenesi sonrasında aşı olabilir. Tabii ki bu konudaki yönlendirme kesinlikle uzmanlar tarafından yapılmalıdır.
Yan Etkileri
Genel olarak yapılacak olan aşının herhangi bir yan etkisi bulunmaz ve oldukça güvenlidir. Birçok kişinin vücudu oluşabilecek olan reaksiyonları olumlu şekilde karşılar. Advers reaksiyonları aşağıdaki gibidir;
- İğne yapılan bölgede ağrı, kızarıklık ve döküntü gibi lokal reaksiyonlar meydana gelebilir. Bunlar genellikle hafif ve kendiliğinden ortadan kalkan sınırlar dâhilindedir.
- Ateş ve genel deri döküntüsü gibi sistemik semptomlar daha seyrek görülür.
- Herpes zoster’e yol açan latent enfeksiyonlar olabilir ama insanların çoğunda hafiftir ve komplikasyonlarla ilişkilendirilmemiştir.
Bir çocuğun aynı evde yüksek riskli birey olması sebebinden dolayı su çiçeğiyle alakalı olarak enjeksiyon olması bir kontrendikasyon durum değildir. Hamile bir anne adayı ya da diğer hane halkında bulunan hamile kişinin, bir çocuğun hane içinde aşılanması için bir kontrendikasyon değildir. Bir kızarıklık gelişmeyen bir çocukta bağışıklanmasını takiben önlem alınmasına gerek yoktur. Bununla birlikte çocuk aşı sonrası bir kızarıklık durumu yaşarsa, yüksek riskli bireyler, kızarıklık düzelene kadar çocukla yakın temastan kesinlikle kaçınmalıdır. Çünkü su çiçeğiyle birlikte vücutta çıkan kızarıklık ve virüsü bulaşıcıdır.