Doğum Lekesi Türleri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Doğum lekesi, yenidoğanlarda farklı türlerde görülebilen bazen geçici karakterli bazen ise tıbbi tedavi gerektiren cilt deformasyonudur. Halk arasında farklı inanışlara konu olmuştur.

Doğum Lekesi Nedenleri 

Doğum Lekesi Çeşitleri

Doğum lekesi, dünyanın birçok ülkesinde gelenek, görenek ve inançlar içinde kendine yer bulmuş ve nedeni tam olarak bilinemeyen bir cilt deformasyonudur. Kırmızı, pembe, beyaz, mavi, mor, siyah, koyu ve açık kahverengi tonlarda olabilir. Sınırları düzenli yapılı ya da düzensiz olabilir. Pigment yapısında bir düzenlik işareti olabileceği gibi damar yapısında bozulmalardan kaynaklanabilmektedir. 

Anadolu inanışlarında bir kadın hamilelik döneminde bir şeye aş erer ve elini vücuduna sürerse, doğacak çocuğun aynı yerinde aş erilen gıdaya benzeyen bir leke oluştuğuna inanılmaktadır. Başka bir inanışta ise anne adayı gizlice bir şey alıp vücuduna sürerse sürülen yerde bebeğin lekesi olur denilmektedir. Bu lekeler eğer yüz ve boyun bölgesinde görülürse halk arasında melek öpücüğü, leylek ısırığı, gül lekesi gibi güzel adlarla anılır. 

Asya ülkelerinin bazılarında bu lekeler kutsal kabul edilirken, Ortaçağ Avrupa’sında lanet olarak ya da cadılık sembolü olarak da değerlendirilmiştir.  Bu efsane ve inanışlar farklı halkların kültürlerinde kendine geniş bir yer bulmaktadır. Konuyla ilgili bilimsel çalışmalar hala devam etmekte olup doğum lekelerinin tam olarak neden kaynaklandığı hakkında yeterli bir kanıta şu an için ulaşamamıştır. Son yıllarda doğum kontrol hapı gibi bazı korunma yöntemlerinin doğum lekesine neden olduğu ile ilgili bir inanış hakim olsa da doğum lekeleri ile doğum kontrol hapları arasında bir ilişki bulunmamaktadır. 

Nörofibromatozis;  Von Reckling Hausen hastalığı olarak da bilinen ve koyu kahve renkli doğum lekeleri ile birlikte tümör yapıların görüldüğü  konjenital bir hastalıktır. Bu durumda lekelerin iç organlarda da var olup olmadığı ve iç organ tutulumu görülüp görülmediği araştırma konusu olmaktadır. 

Türleri 

Moğol ya da Mongol lekesi; Bunlar bebeğin doğumu ile birlikte sırt, bel bölgesi, bacaklar ve kalçayı etkileyen koyu mavi ya da mor yapılı lekelerdir. Genellikle doğumdan sonraki birkaç ay içinde kendiliğinden kaybolur ya da 4 yaşından sonra iyice silikleşir. Koyu renkli tenlerde görülme olasılığı daha yüksektir. 

Moğol Lekesi 

Çilek izleri; Cilt yüzeyinde çilek benzeri kabartılı kırmızı lekelere neden olan bu izler iyi huylu hemanjiom türler içinde yer alır. Yaşla birlikte rengi silikleşse de izin bulunduğu bölgede beyaz bir kabartı ile birlikte damarlanma yetişkinlik döneminde de görülebilir. Bebek ağlarken ya da mevsim geçişlerinde renkleri daha belirgin hale gelebilir. Lazer tedavisi ve estetik operasyon ile ilerleyen yaşlarda izi sildirmek mümkündür. 

Salmon Lekesi 

Salmon lekeleri; Melek öpücüğü ve leylek ısırığı olarak da tabir edilen salmon lekeleri genellikle alın bölgesi, göz kapakları, boyun arkası ve burun ucunda görülen kırmızı işaretlerdir. Çoğunlukla 2 yaşına varmadan önce kendiliğinden kaybolmaktadır. 

Porto şarabı; Çoğunlukla yüz, boyun, kollar ve bacaklarda şarap dökülmüş gibi görünen ve yaşla birlikte daha da belirginleşen izlerdir. Tedavi edilmezse orta yaş döneminde lekelerin bulunduğu bölgelerde çakıl taşları gibi cilt kalınlaşması görülebilir. Göze yakın olması durumunda ise düzenli olarak göz kontrolleri gerçekleştirilmelidir. Estetik cerrahi ve yakın dönemde bazı lazer uygulamaları görüntüyü hafifletmekte başarılı olmaktadır. 

Kahve lekeleri; En yaygın görülen pigment lekelerinden biridir. Vücudun her tarafında ortaya çıkabilir. Kurşun kalem silgisinden daha büyük olmayan lekeler bir sorun oluşturmamakla birlikte bu lekelerin vücudun en az 4 farklı bölgesinde olması ve ebatlarının bir silgi boyutunu aşması durumunda nörofibromatozis yönünden iç organların kontrol edilmesi gerekebilir. 

Kıllı Nevüs 

Kıllı Nevüs; Bunlar farklı büyüklüklerde ve bir ben gibi görünen üzeri kıllı yapılardır. Koyu kahverengi ve siyah renklerde olabilir. Bu kişilerde deri kanserine yakalanma riskinin daha yüksek olduğu bilinmekle birlikte nevüsler cerrahi operasyon ve lazer ile aşamalı olarak temizlenebilir. 

Tedavi Yöntemleri 

Doğum lekeleri için uygulanacak tedavi yöntemleri lekenin türü ve bulunduğu bölgeye göre değişebilmektedir. Çoğu durumda bu lekeler zararsız ve estetik kaygı yaratmayacak bölgelerde yer alırlar. Ayrıca, Moğol ve Salmon gibi lekeler zaman içinde kendiliğinden kaybolmaktadır. Fakat porto şarabı olarak adlandırılan doğum lekeleri yaşın ilerlemesi ile birlikte cilt dokusunda da bozulmalara yol açtığından tedavi gerektirebilir. Göz ve dudak bölgesini etkileyen hemanjomlarda ise lekenin büyüklüğü ve derinliği acil müdahale nedeni olabilir.

İlaçla tedavi sürecinde steroidler, interferon ve vinkristinvinkristin türleri uzun yıllardır kullanılmaktadır. Yakın dönemde ise lekenin türü ve bulunduğu bölgeye bağlı olarak lazerle tedavi yöntemleri, ışın terapisi ya da estetik cerrahi operasyonlar yapılabilmektedir.